Widok zawartości stron Widok zawartości stron

użytkowanie lasu

Użytkowanie lasu to korzystanie z jego zasobów – pozyskanie drewna, zbiór płodów runa leśnego, zbiór roślin lub ich części na potrzeby przemysłu farmaceutycznego, pozyskanie choinek, eksploatacja kopalin i wiele innych. Leśnicy umożliwiają społeczeństwu korzystanie z darów lasu, ale w sposób zapewniający mu trwałość.

Podobnie jak w przeszłości również dziś drewno jest podstawowym produktem dostarczanym przez las. Dochody z jego sprzedaży stanowią główne źródło przychodów i pokrywania kosztów zagospodarowania lasu (urządzania, hodowli, ochrony).

Dopuszczalny rozmiar (ilość, "masę") pozyskania drewna w ciągu 10 lat (tzw. etat) dla nadleśnictwa określa Plan urządzania lasu, w części zwanej Planem zagospodarowania. Ten ostatni składa się z dwóch zasadniczych działów:

  • planu cięć,
  • planu hodowli lasu.

Plan cięć obejmuje:
- plan cięć użytków przedrębnych: zaliczamy tu cięcia realizowane w drzewostanach niedojrzałych do wyrębu: czyszczenia późne (CP), trzebieże wczesne (TW) i trzebieże późne (TP).
- plan cięć użytków rębnych: zawiera pozycje cięć w drzewostanach dojrzałych do odnowienia i wyrębu.

 

Czyszczenia późne przeprowadzamy w okresie młodnika i tyczkowiny (wyrosniętego młodnika), trzebieże wczesne i późne w drzewostanach starszych: drągowinach, drzewostanie dojrzewającym, ale nie przewidzianych do użytkowania rębnego.
Wyjaśnienie wyróżnionych pojęć można znaleźć tutaj.

W drzewostanach dojrzałych do wyrębu, w zależności od ich składu gatunkowego obecnego i tego, który chcemy uzyskać w przyszłości - stosujemy różne cięcia (zupełne, częściowe, gniazdowe, przerębowe) lub ich kombinacje, prowadzone w odpowiednim miejscu drzewostanu i rozłożone w czasie - stosujemy różne rębnie.
Ogólnie wyróżniamy rębnie zupełne (oznaczone rzymską jedynką - I), w których usuwamy cały drzewostan jednym cięciem, i rębnie złożone (oznaczane liczbami II do V) - drzewa wycinamy stopniowo, w różnym czasie. Rębnie zupełne stosujemy najczęściej w borach sosnowych i świerkowych, a złożone w lasach liściastych i mieszanych.

Kierując się potrzebami poszczególnych drzewostanów wyznacza się te, które będą użytkowane w roku przyszłym i stosując odpowiednie metody szacunku brakarskiego określamy ilość drewna, jaką w nich pozyskamy. Szacujemy również udział poszczególnych sortymentów drzewnych. Stanowi to podstawę do określenia Planu ("wniosku") cięć na rok przyszły, sporządzenia planu sprzedaży drewna, a dalej przewidywanych przychodów i możliwych wydatków.

Sprzedaż drewna podlega regułom gospodarki rynkowej, stąd roczny plan pozyskania (stanowiący pod względem pozyskiwanej masy surowca drzewnego w przybliżeniu 1/10 ilości ustalonej w Planie urządzania lasu) wymaga korekt w ciągu trwania roku gospodarczego.

Osobną kategorię stanowią cięcia przygodne - w ich ramach wycina się drzewa uszkodzone przez owady, grzyby chorobotwórcze, złamane przez wichurę czy zabite przez piorun czy pożar. Nie można przewidzieć ich rozmiaru i lokalizacji, gdyż ich wystąpienie ma charakter przypadku, "siły wyższej". Określa się jednak masę takiego drewna do pozyskania w danym roku, na podstawie wyników z lat ubiegłych.

Należy podkreślić, że użytkowanie rębne jest podporządkowane odnowieniu lasu, zmierza do stworzenia odpowiednich warunków wzrostu i rozwoju dla młodego pokolenia drzew.

Surowiec drzewny dzielimy najogólniej na iglasty i liściasty, dalej na grubiznę i drobnicę. Grubizna to drewno okrągłe o średnicy w cieńszym końcu co najmniej 5 cm (bez kory) - reszta stanowi drobnicę, podobnie jak cienkie drzewka wycinane w czyszczeniach.